Maksym Eristavi, Russian Colonialism 101: How to Occupy a Neighbor and Get Away with It (IST Publishing, 2023)
ISBN: 978 617 794 835 2
134 blz, prijs 19,00 euro
Terwijl de Russische agressie tegen Oekraïne voortduurt, is het belangrijk om onderliggende oorzaken te onderzoeken die tot deze oorlog leidden. Maksym Eristavi legt een eeuwenoude traditie van onderdrukking bloot en heeft een indrukwekkend boek samengesteld waarin hij pleit dat er een einde komt aan dergelijke koloniale tendensen.
Steeds meer academici en geleerden doen hun best om het bredere publiek voor te lichten over de geschiedenis van een enorm imperium. Geleerden, academici en journalisten richten zich niet uitsluitend op het Britse rijk. In plaats daarvan is hun focus sinds februari 2022 verschoven naar de meedogenloze en gewelddadige erfenis van een ander voormalig imperium, waarvan het bestaan talloze etnische en inheemse identiteiten bedreigde, onderdrukte en tot zwijgen bracht. Russian Colonialism 101: How to Occupy a Neighbor and Get Away with It – An Illustrated Guide, onder redactie van Maksym Eristavi, ontleedt zorgvuldig de genocidale, moordzuchtige erfenis van Rusland en maakt gebruik van duidelijke feiten en unieke illustraties.
Recensie door Nicole Yurcaba
In de inleiding van Russian Colonialism 101 herinnert Eristavi de lezer eraan dat “Oekraïners niet de enige mensen zijn die voortdurend hebben geleden onder niet-uitgelokte Russische agressie en landroof”. Eristavi benadrukt ook iets dat vooral belangrijk is om te begrijpen voor het westerse publiek: “Wij geloven dat de cyclus van ongestraft Russisch imperialisme en kolonialisme bij ons moet stoppen”. Deze verklaring geeft de essentie weer van de Oekraïense veerkracht, niet alleen historisch gezien, maar ook tijdens de begindagen van de invasie van 2022. Dit was een tijd waarin westerse leiders de val van Kyiv binnen de eerste drie dagen van de oorlog voorspelden.
Een van de sterkste aspecten van het boek is echter dat Eristavi lezers kennis laat maken met weinig bekende en sterk onderbelichte groepen zoals de Tuvans, Kalmyks, Buryats en Dolgans. Deze focus op door het Russische kolonialisme onderdrukte inheemse volkeren maakt ons bewust van het inherente racisme van Rusland. Moskou vertrouwde op manipulatie, zoals het aanwakkeren van verdeeldheid en het uitwissen van identiteit. De Russen vielen vervolgens binnen om deze groepen te ‘beschermen’ en roeiden ze uit via massamoord om de russificatie van de samenleving, cultuur, taal en zelfs het milieu door te voeren. Het begrijpen van de inheemse historische context is een noodzaak nu de oorlog voortduurt.
Het boek biedt lezers ook de historische achtergrond van een ander enorm gepropageerd onderwerp: taal. Naarmate het koloniale en imperialistische beleid van Rusland zich verspreidde, nam ook de ‘agressieve russificatie’ toe. In landen als Moldavië rechtvaardigde het Kremlin in 1991 de aanwezigheid van koloniale troepen op Moldavisch grondgebied “om etnische Russen en Russischsprekenden te beschermen”. Een van Poetins vele rechtvaardigingen voor het binnenvallen en ‘de-nazificeren’ van Oekraïne is het beschermen van Russischtaligen en etnische Russen tegen discriminatie. In het Oekraïne na de invasie hadden de methoden van Poetin uiteindelijk een averechts effect, omdat veel Russischtaligen zijn overgestapt op het gebruik van de Oekraïense taal. Het Oekraïens is een taal van veiligheid en verzet geworden.
Het Oekraïens is een taal van veiligheid en verzet geworden.
De ontvoeringen van Oekraïense kinderen in door Rusland bezette gebieden is sinds het begin van de oorlog breed uitgelicht door internationale media. Onlangs werd in een artikel in The Hill gesteld dat “sinds februari 2022 naar schatting vijfhonderd Oekraïense kinderen zijn teruggestuurd”. Het aantal teruggekeerde kinderen is echter maar een fractie vergeleken met de duizenden, zo niet honderdduizenden Oekraïense kinderen die zijn ontvoerd en naar Rusland gestuurd.
Eristavi’s onderzoek informeert lezers niettemin dat ontvoering in de context van het Russische kolonialisme een van de beproefde methoden is om op agressieve wijze degenen te assimileren die het wil bezetten en vernietigen. Het onderzoek van Eristavi richt zich specifiek op de Nenets, een groep die gedurende de jaren dertig de inbeslagname van hun rendierkuddes en hun land, de moord op gemeenschaps- en spirituele leiders, en de “massale ontvoering van inheemse kinderen voor kostscholen” heeft doorstaan. Deze kostscholen onderwierpen inheemse kinderen aan ‘gewelddadige identiteitsuitwissing’, een strategie die vergelijkbaar is met de heropvoedingsmethoden waaraan Oekraïense kinderen worden onderworpen nadat ze zijn ontvoerd.
Russian Colonialism 101 legt de brute kanten van het Russische kolonialisme bloot die Russische politici en leiders willen niet toegeven. Het benadrukt ook een ander belangrijk feit: dat veel westerlingen helaas geloven dat Oekraïne niet zal overwinnen, vooral omdat langdurige militaire hulp van de Verenigde Staten onwaarschijnlijk lijkt. Het boek bestrijkt de gebeurtenissen van 1989-91 in landen als Azerbeidzjan, Litouwen, Letland en Estland en richt zich op de transformerende kracht van cultureel verzet. De Azerbeidzjanen kwamen in opstand tegen de Russische bezetting door massaprotesten te organiseren, en het harde optreden van Rusland had een averechts effect. Litouwers, Letten en Esten hebben zich op dezelfde manier verzet.
Volksverzet is een veel voorkomend thema in Russian Colonialism 101. In ‘Exhibit 48: Oekraïne 2022-TBC’ concentreert Eristavi zich op de Russische inzet van “ontmenselijkende taal om het bestaan van een Oekraïense identiteit te ontkennen”. De oude Russische tactieken van desinformatiecampagnes, het erkennen van marionettenstaatjes, ontvoeringen, en het verwoesten van steden en dorpen worden ook in moderne oorlogsvoering gebruikt. Het primaire wapen tegen dergelijke maatregelen is het “ongekend verzet van de Oekraïners die hun democratie verdedigen”.
Kunst speelt ook een belangrijke rol als verzet tegen de emotionele terreur van het Russische kolonialisme. Verschillende Oekraïense kunstenaars hielpen met de zwarte en rode afbeeldingen van het boek. Deze afbeeldingen maken het boek tot een gids door de geschiedenis als geen ander. Daarom is Russian Colonialism 101 niet het zoveelste boek met algemene informatie; het is een kunstwerk voor volksverzet tegen onderdrukking, moord en genocide.
Nicole Yurcaba is een Oekraïense Amerikaanse van Hutsul/Lemko-afkomst. Haar gedichten en recensies verschenen in Appalachian Heritage, Atlanta Review, Seneca Review, New Eastern Europe en de Oekraïense Euromaidan Press. Nicole heeft een MFA in Creative Writing behaald aan de Lindenwood University, geeft poëzieworkshops aan de Southern New Hampshire University en is medewerker aan de Faculteit Geesteswetenschappen aan het Blue Ridge Community en Technical College in de Verenigde Staten. Ze fungeert ook als recensent voor Sage Cigarettes, Tupelo Quarterly, Colorado Review en Southern Review of Books.
Deze recensie verscheen oorspronkelijk in New Eastern Europe.
